به راستی چند شبکه تلویزیونی را می‌شناسیم که توانسته باشند تا به این حد برنامه‌های برند شده را به جامعه مخاطبان ارائه کرده باشند. بی‌شک شبکه سه در این میدان پر سرعت و گاه بی‌رحم، یگانه عمل کرده و هر بار از کلاه شعبده طرحی نو را بیرون کشیده است.

نگاهی به برنامه‌های شاخص تلویزیون از دهه 80 تا امروز/  استمرار برندسازی در شبکه سه

مهندسی صنایع – گروه رادیو و تلویزیون: افزایش تنوع در سبد رسانه‌ای افراد و حضور گسترده‌تر رسانه‌های اجتماعی در زندگی مردم، نیاز به برند‌سازی در محصولات رسانه‌ای را بیش از پیش پراهمیت کرده است. ارتقای کیفیت تولیدات رسانه‌‌ای، ارتباط مستقیمی با افزایش مخاطب و تاثیرگذاری پیام‌های منتقل شده از مجرای رسانه‌ها دارد. تلویزیون به لحاظ جاذبه‌های خاص خود و حضور گسترده‌ای که در زندگی مخاطبان دارد، به تناسب محتوا و پیام‌هایی که منتشر می‌کند، می‌تواند ساختار شخصیتی، عقیدتی، رفتاری مخاطبان خود و در آخر بافت فرهنگی و اجتماعی جامعه را تحت تأثیر قرار دهد. چرا که سبک زندگی بیشتر افراد جامعه تحت‌الشعاع ظهور این ابررسانه قرار گرفته است. تلویزیون همچنان پرمخاطب تلویزیون همچنان پرمخاطب‌ترین، محبوبترین و در دسترس‌ترین بستر برای اطلاع رسانی در لایه عمومی جامعه به شمار می‌رود. اگرچه به علت سرعت گرفتن روند پیشرفت فناوری و تغییر ذائقه نسل جدید، در آینده‌ نزدیک شاهد کم شدن تاثیر این رسانه‌ خواهیم بود، اما همچنان می‌توان آن را به عنوان رسانه‌ای قدرتمند برشمرد. اهداف فرهنگی کشور اقتضا می‌کند که برنامه‌های تلویزیونی جریان‌ساز و اثرگذار باشند تا بتوانند متناسب با اهداف کلی نظام و ارزش‌های انقلاب بر بافت فرهنگی، اجتماعی و حتی اقتصادی گروه وسیعی از مردم اثر بگذارند. صدا و سیما با وجود ظرفیت‌های موجود، جایی است که می‌تواند با توجه به داشتن مخاطبان فراوان و انحصاری بودن پخش زنده، برندهای موفق زیادی را بسازد. چیزی که در سال‌های اخیر، جز موارد استثناء کمتر در سیاست‌های تلویزیون دیده شده است. برندسازی شبکه سه منظور از «برنامه برند» برنامه‌ای است که یک شبکه با نامش شناخته می‌شود و مخاطبان وقت خود را برای تماشای آن تنظیم می‌کنند. لازمه برندسازی یک اتاق فکر قوی با ایده‌های جذاب و به روز است و در واقع باید سلسله کارهایی انجام شود که اغلب برنامه‌سازان و تهیه‌کنندگان به دلایلی چون لحاظ کردن سود مالی و یا تعجیل برای رساندن به پخش از این مجموعه کارها غفلت می‌کنند و لذا برندسازی اتفاق نمی‌افتد. البته برنامه‌هایی در دوره‌ای برند یک شبکه بوده‌اند اما با گذشت زمان، با وجود اینکه هنوز هم پخش‌شان ادامه دارد به دلیل پایین آمدن کیفیت و عدم نوآوری، این ویژگی را از دست داده‌اند.

برنامه «محفل» توانست به عنوان یک «برند» نوظهور و تاثیرگذار به سرعت مخاطبان بسیاری را جذب خود کند   برنامه‌های مختلفی در دهه‌های گذشته به جهت استمرار و پرداختن به محتوای تخصصی مورد اقبال مخاطبان رسانه ملی بوده‌اند، که در این میان برنامه‌های شبکه سه سیما جزو پر مخاطب‌ترین‌ها بوده است. به راستی چند شبکه تلویزیونی را می‌شناسیم که توانسته باشند تا به این حد برنامه‌های برند شده را به جامعه مخاطبان ارائه کرده باشند. بی‌شک شبکه سه در این میدان پر سرعت و گاه بی‌رحم، یگانه عمل کرده و هر بار از کلاه شعبده طرحی نو را بیرون کشیده است. در ادامه برخی از برنامه‌‌های شناخته شده شبکه سه تلویزیون در سال‌های گذشته را بررسی کرده‌ایم. نود اولین قسمت «برنامه ۹۰» در مردادماه سال ۱۳۷۸ با اجرای عادل فردوسی‌پور، گزارشگر و مجری ورزشی فوتبال روی آنتن شبکه سه سیما رفت. «نود» یکی از اولین برنامه‌های تخصصی فوتبال تلویزیون بود که در زمان پخش خود به مرور و تحلیل رویدادهای مرتبط با فوتبال ایران می‌پرداخت. بسیاری از منتقدان به شیوه اداره 90 توسط فردوسی پور، معتقد بودند او تربیون یک برنامه ورزشی را به سکوی انتشار مواضع سیاسی تبدیل کرده بود و سال‌ها در قامت مجری یک برنامه ورزشی به دوقطبی‌های جامعه دامن زده و عامدانه فضای حاکم بر ورزش را سیاسی می‌کرد.

رفته رفته این گزاره که آنتن یک برنامه ورزشی برای فردوسی‌پور موضوعیت سیاسی دارد به دست خود فردوسی پور اثبات شد تا اینکه «برنامه 90» نهایتا اسفند ماه سال ۱۳۹۷ از جدول پخش برنامه‌های شبکه سه سیما کنار رفت و برنامه «فوتبال برتر» با اجرای محمد حسین میثاقی جایگزین این برنامه شد. در همان مدت تلاش‌های پیدا و پنهان زیادی از طرف فردوسی‌پور برای بازگشت به نود در سطح رسانه‌ها انجام شد. البته در طی این سال‌ها فردوسی‌پور تهیه‌کننده برنامه فوتبال ۱۲۰ نیز بوده است.  دایره طلایی  «دایره طلایی» برنامه تلویزیونی ویژه تحلیل و بررسی کشتی ایران و جهان است که با اجرای شهاب قاسمی و سید مصطفی حسینی از سال 1399 در شبکه سه سیما تولید شده است. تحلیل و بررسی مسائل روز کشتی، روزشمار المپیک و گفت‌وگو با مشاهیر، قهرمانان ملی و کارشناسان این رشته ورزشی از بخش‌های مختلف این برنامه است.

آیتم با قهرمانان برنامه با اجرای هادی عامل کارشناس و گزارشگر کشتی در این برنامه پخش می‌شود. «دایره طلایی» به تهیه‌کنندگی حامد غفاری در نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما در مهرماه 1400، در صدر برنامه‌های تلویزیونی رضایت 92 درصدی مخاطبان را کسب کسب کرده است.  طبیب برنامه گفتگو محور «طبیب» با هدف اطلاع‌رسانی و پیشگیری در حوزه سلامت و درمان از سال 95 به صورت روزانه میزبان متخصصان رشته‌های مختلف پزشکی روی آنتن تلویزیون بوده است. این برنامه به کارگردانی علی زاهدی و اجرای پیمان طالبی به ویژه در دوران کرونا توانست به یک‌ مرجع علمی و معتبر درخصوص معرفی این ویروس تبدیل شود.

«طبیب» در طول سال‌های پخش از شبکه سه سیما، با دعوت از پزشکان و کارشناسان حوزه سلامت درصدد بوده تا مباحث پزشکی و سلامت را به اطلاع مخاطبان خود برساند و سطح سلامت و اطلاعات پزشکی شهروندان را ارتقاء دهد. هفت شناخته شده ترین برند سینمایی تلویزیون در حوزه سینمایی برنامه «هفت» است که از سال 89 با محوریت زوج فریدون جیرانی و مسعود فراستی، کار خود را روی آنتن شبکه سوم سیما با گفت‌وگو، نقد، تحلیل و بررسی فیلم‌های سینمایی ایران و جهان آغاز کرد.  «هفت» در سال‌های پخش با حضور هنرمندان، منتقدان و مسئولان فرهنگی ایران در حیطه سینما و تلویزیون جمعه‌شب‌ها به بررسی مسائل سینمای ایران و جهان می‌پرداخت. نخستین فصل «هفت» به کارگردانی و اجرای فریدون جیرانی روی آنتن تلویزیون رفت. اجرای فصل دوم آن را محمود گبرلو بر عهده داشت و فصل سوم «هفت» را بهروز افخمی اجرا کرد. فصل چهارم «هفت» را در بهمن‌ماه سال 96 و در ایام جشنواره فیلم فجر رضا رشیدپور اجرا کرد. فصل پنجم «هفت» با تغییر در ترکیب و چینش حضور مهمانان برنامه روی آنتن رفت. اجرای فصل پنجم را محمدحسین لطیفی بر عهده داشت و میزنقد برنامه با حضور ثابت مسعود فراستی به عنوان مجری کارشناس و منتقدانی همچون سعید قطبی‌زاده و محمدتقی فهیم برگزار شد.

فصل ششم این برنامه در ایام برگزاری چهل و یکمین دوره جشنواره فیلم فجر با تصمیم مدیران جدید سیما از قاب شبکه نمایش سیما و با اجرای بهروز افخمی پخش شد. برنامه‌ای که به تعبیر محسن برمهانی معاون سیما، سرقفلی ویژه برنامه‌های سینمایی تلویزیون است. «هفت» به دلایلی که مدیران سیما اعلام کردند، از این جهت به شبکه نمایش منتقل شد که ذات این شبکه با مفهوم سینما گره خورده، اما انتقال پر بیننده‌ترین برنامه تخصصی سینما در تلویزیون، سینما و جشنواره فیلم فجر را از دسترس طیف‌ زیادی از مخاطبان صداوسیما دور کرد.  ثریا برنامه تلویزیونی «ثریا» با اجرای محسن مقصودی کار خود را از اسفند ۱۳۹۰ با «شعار دیده بانی برای ایران» آغاز کرده است. این برنامه در گونه خبری و گفتگو محور با محوریت موضوعات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی از قاب شبکه یک سیما پخش می‌شود. «ثریا» با حضور مهمانان مختلف در عرصه‌های سیاسی – اقتصادی به مسائل روز مرتبط با سیاستگذاری‌های دولت‌ها در حوزه‌های انرژی، مسکن، بانک، صنعت، صادرات و … می‌پردازد.

رویکرد چالشی «ثریا» در طول سال‌های پخش در مقاطعی تعطیلی موقت چندین هفته‌ای و یا فشارهایی از سوی مسئولان دولت قبل برای حذف برنامه را در پی داشت. به گفته مقصودی مسائلی از قبیل «برجام» و یا نقد عملکرد دولت گذشته در «نظام سلامت» از جمله مواردی است که موجب فشار بخش‌های مختلف به این برنامه شد.محسن مقصودی، تهیه کننده و مجری «ثریا» در رابطه با این برنامه گفته است: کوشیدیم زبان گویای مردم باشیم و پیشرفت‌های انقلاب اسلامی را تبیین کنیم. ما در مقابل برخی فشارها و سنگ اندازی‌ها ایستادیم و زبان مردم بودن را به همه چیز ترجیح دادیم. در این ده سال اتفاقات مهمی در این سرزمین رخ داد. سه دولت روی کار آمدند؛ اما رویکردهای«ثریا» در دولت‌های مختلف تغییر نکرد و تلاش کردیم زبان صریحی داشته باشیم. ثریا بدون نگاه شخصی و منفعت طلبانه، کوشید حق مردم را از بخش های ذیربط مطالبه کند. سمت خدا «سمت خدا» بیش از یک دهه است که حوالی ظهر با اجرای نجم‌الدین شریعتی به‌صورت روزانه از شبکه ۳ سیما پخش می‌شود. این برنامه که در گونه مذهبی و گفتگو محور تولید شده است، به طور کلی به مباحث دینی، اخلاقی و اجتماعی می‌پردازد. برنامه تلویزیونی «سمت خدا» در طول سال‌های پخش یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های دینی صدا و سیما بوده است. 

در نظرسنجی مرکز تحقیقات صداوسیما در پاییز 1400، «سمت خدا» در جایگاه ششمین برنامه پربیینده تلویزیون و به عنوان پربیینده‌ترین برنامه مذهبی صداوسیما شناخته شده است. حسینیه معلی «حسینیه معلی» برنامه‌ای برای ترویج فرهنگ روضه خوانی، نوحه خوانی و هیئت داری است که با حضور مداحان اهل بیت برای اولین بار در دهه اول محرم سال گذشته پخش شد.  فصل اول ویژه برنامه تلویزیونی «حسینیه معلی» از مردادماه 1401، مصادف با اولین شب از شب‌های عزاداری ماه محرم با حضور مداحان، پیشکسوتان و پیرغلامان هیات‌های مذهبی کشور و با اجرای حامد سلطانی روی آنتن شبکه سه سیما رفت. این برنامه به تهیه کنندگی سعید ستودگان با حضور ذاکرین اهل بیت سعید حدادیان، سید مجید بنی فاطمه، محمد صمیمی و مهدی رسولی تولید شد. 

فصل دوم این برنامه با حضور مداحان و ذاکرین اهل بیت مهدی سلحشور، سیدمجید بنی فاطمه، مهدی رسولی و محمد صمیمی در ماه صفر سال گذشته روی آنتن رفت. در این برنامه نوحه خوانان در حضور اساتید مداحی به نوحه‌خوانی، اجرای تعزیه و ذکر مصیبت می‌پردازند و پس از هر اجرا، کارشناسان حاضر نظرات خود را درباره آن بیان می‌کنند.  

By aminkav

دیدگاهتان را بنویسید